Leið okkar í gegnum lífið - hugvekja á Gilwell

Verkefni okkar á jörðinni eru margvísleg. Allt frá þeim tíma er við fæðumst ósjálfbjarga kornabörn þar til við önnumst okkar eigin börn og barnabörn erum við hlekkur í afar verðmætri keðju lífs sem hefur meðal annars þann tilgang að skapa öruggt og hamingjusamt umhverfi þeirra sem á jörðinni búa.

Við fæðingu hljótum við í arf ýmsa eiginleika foreldra okkar og forfeðra sem ásamt fræðslu og þáttöku í lífinu gerir okkur að því sem við stöndum fyrir, það sem við erum og það sem gerir okkur að manneskjum á meðal manneskja.

Vegur okkar í byrjun ferðar um lífið er eins og farvegur vatns niður langan og djúpan dal. Efst í dalnum erumvið lítil lækjarspræna, lítil lind sem kemur upp úr iðrum jarðar. Tær og hrein vatnslind sem nærir allt umhverfi sitt. Lind sannleika, efnis og lífsgæða. Hvort sem það er vegna fegurðar eða eftirspurnar eftir meira vatni fyllist lindin nokkuð fljótt af vatni. Hún stækkar og dafnar og loks flæðir hún niður dalinn.

Á leið sinni niður dalinn er hún ekki lengur ein á ferð heldur eru aðrar vatnslindir í dalnum sem einnig eru á leið til sjávar. Á ferðalaginu niður dalinn verður lindin okkar að á og áin fljótt að stóru fljóti. Allar lindir dalsins hafa eiginleika sem geta blandast saman við ánna. Eiginleika kærleika og visku en einnig eiginleika sem uppfylla ekki væntingar okkar um að koma til sjávar með næringu og áburð og betra líf.

Ólíkt vatni sem rennur um árfaveg höfum við sem manneskjur val um að tileinka okkur góða eiginleika þeirra sem við rekumst á í lífinu. Við höfum val um að breyta. Við höfum val um að breyta rétt og rangt. Við höfum allar upplýsingar um hvaða væntingar lífið og samfélagið gerir til okkar og við ættum einnig að gera okkur grein fyrir því hvaða væntingar við höfum til lífsins.

Á ákveðnu tímabili í lífi okkar nemum við og tileinkum við okkur þá hegðun og það gildismat sem gerir okkur hamingjusöm. Það er á þessu tímabili þegar við breytumst úr því að vera börn og verðum unglingar og hálfstólpaðir einstaklingar sem miklu máli skiptir í lífi okkar að breyta rétt, hafa góðar fyrirmyndir og skilja hvað er rétt og hvað er rangt. Hvað er æskileg hegðun og hvað er óæskileg hegðun. Hvað er fallegt að gera og litar lífið hamingju og hvað ekki.

Að finna fegurðina að veita og gefa af sér. Að njóta hamingju og vera elskuð. Það er á þessu tímabili sem gott er að leita í skátaheitið og boðskap skátahreyfingarinnar.

 Það er nákvæmlega á vaxtar og mótunarskeiði hvers barns sem mikilvægast er að geta vísað veginn að betra lífi. Lífi þar sem umhyggja og virðing gagnvart náunganum er grundvöllur góðra samskipta. Þar sem umhyggja og virðing gagnvart jörðinni sem við búum er það mikil að við tökum tillit til komandi kynslóða.

Förum vel með og berum virðingu fyrir því að við erum ekki eina fólkið sem erfir jörðina. Við erum ekki ein heldur erum við samfélag. Við erum heldur ekki seinasta kynslóðin á jörðinni heldur erum við meðal fyrstu íbúa jarðarinnar.

Það er þess vegna sem Baden Powell kveður svo skýrt að orði að skila jörðinni í jafngóðu eða betra ástandi en við tókum við henni.

Á mótunarskeiði hvers barns er gott að hafa aðgang að ,,leikreglum” sem allir geta farið eftir án þess að frelsi hvers og eins skerðist. Leikreglur sem hafa tilgang um betra líf sem hver og einn getur tamið sér án þess að vera þvingaður til þess heldur temur hver og einn sér þessar lífsreglur af virðingu við sjáanlegum árangri þeirra. Og sá árangur þarf ekki að vera sjáanlegur heldur er nóg að hann sé góð tilfinning. Það er því hver og einn sem velur að lifa eftir boðskap skátaheitisins.

Hver og einn einstaklingur getur nýtt sér boðskap skátaheitsins og jafnframt boðskap Baden Powells til að einskorða líf sitt við drengskap. Einskorða líf sitt að því að njóta þess besta í manninum. Aðeins þá getum við lagst sátt á koddann að kveldi.

Það er reynsla mín að skátastarf hefur verið mér leiðarljós. Skátastarfið hefur kennt mér að meta betur kosti hverrar manneskju og dýpkað skilning minn á samfélaginu. Skátastarfið með skátaheitið að leiðarljósi hefur gert mér auðveldara að taka ákvarðanir og velja leiðir í lífinu.

Skátaheitið og skátalögin eru mér sem reglustika og mælikvarði á hið góða í manninum. Ef við fáum það tækifæri að upplifa, læra og meta það góða í manninum eru okkur allir vegir færir.

Á  mótunarskeiði hvers barns er það hafið yfir allan vafa í mínum huga að skátaheitið og skátalögin eru þau gildi sem gerir hvern og einn að betri einstakling. Með því móti náum við til sjávar frá því að vera ósnortin og tær vatnslind yfir í það að vera stórt fljót einstakra eiginleika sem glæða hafið stóra hafið af lífi. Lífi sem vert er að lifa, lífi fullu tilhlökkunar og hamingju.

Þegar við skátar förum með skátaheitið gerum við það að fúsum og frjálsum vilja. Við tökum sjálfir ákvörðun um að lofa því sem í valdi okkar stendur til þess að gera skyldu okkar. Skyldu okkar við lífið. Það er okkar að velja og taka ákvörðun um að sýna drengskap. Það er okkar að ákveða og finna gildi þess að hjálpa öðrum og sýna náungakærleik. Það er okkar val að vera glaðvær þegar við göngum til okkar daglegu verka. Það er með hegðun okkar sem við öðlumst traust og virðingu samfélags okkar. Það er með framkomu okkar sem annað fólk ber virðingu fyrir okkur og við öðlumst traust vegna auðsýndrar tillitsemi og heiðarleika. Það er svo sannarlega okkar val að fara vel með náttúruna, sýna henni virðingu og koma fram við hana eins og hún sé barnið okkar. Það er okkar val í lífinu að fara vel með, vera nýtin og bera virðingu fyrir verðmætum. Það er aðeins þannig sem við öðlumst virðingu annarra og það er aðeins þannig sem við sjálf getum borið virðingu fyrir okkur sjálfum. Það hefur veitt mér óendanlega mikla gleði og hamingju að hafa tekið þátt í skátastarfi og átt þess kost að kynnast boðskap BP. Það er jafnframt óbilandi trú mín að skátahreyfingin hafi gert lífið á jörðinni fegurra og betra. Skátastarfið í mínum huga er þó bara rétt hafið því sem betur fer koma stöðugt nýjar kynslóðir barna í heiminn sem þrá hamingjusamt líf. Ef við getum lagt lóð á vogarskálarnar þá munum við gera það með brosi á vör.

Hugvekja þessi er hluti Gilwell verkefnis míns og flutti ég hana við vígslu Gilwell skáta að Úlfljótsvatni.

Bergur Ólafsson